Archwium - Zamierzenia, Programy, Przebieg i Skutki realizacji zadań

Muzeum Północno – Mazowieckie w Łomży już od 60 lat realizuje zadnia z zakresu ochrony dziedzictwa kulturowego związane z: pozyskiwaniem , gromadzeniem, opracowywaniem , przechowywaniem i udostępnianiem zbiorów muzealnych. W strukturze Muzeum w Łomży znajdują się następujące działy merytoryczne: archeologia, numizmaty, historia, etnografia, bursztyn, sztuki i rzemiosła, edukacji i promocji, Galeria Sztuki Współczesnej w Łomży oraz Oddział Skansen Kurpiowski w Nowogrodzie.

Muzeum działa na obszarze województwa podlaskiego i mazowieckiego. Zadanie były realizowane w wszystkich placówkach wchodzących w skład muzeum, zarówno
w Muzeum w Łomży, Galerii Sztuki Współczesnej w Łomży jak i w Skansenie
w Nowogrodzie, w okresie od stycznia do grudnia 2008 roku.

Celem w 2008 roku była realizacja wystaw czasowych (Galeria) i modernizacja stałych

(Nowogród), działalność edukacyjna i pozyskanie muzealiów, konserwacja obiektów muzealnych ( np. barcie w Skansenie w Nowogrodzie) i obchody 60 lecia Muzeum w Łomży.

Muzeum organizuje kilkanaście wystaw czasowych rocznie. Dzięki profesjonalizmowi
i umiejętnościom pracowników merytorycznych tematyka tych wystaw jest różnorodna , edukacyjna i atrakcyjna. Muzeum posiada własną bibliotekę, z księgozbioru której korzystają, oprócz pracowników, uczniowie, studenci i nauczyciele. W miarę posiadanych środków placówka prowadzi działalność wydawniczą związaną z historią miasta, regionu
i gromadzonymi zbiorami

Oprócz działalności podstawowej prowadzi również szeroką działalność oświatową. Dział edukacyjny proponuje kilkanaście różnorodnych tematów lekcji muzealnych oraz przygotowuje lekcje na tematy zaproponowane czy też zamówione przez nauczycieli. Na lekcjach muzealnych, które prowadzimy od wielu lat, przy pomocy eksponatów archeologicznych, etnograficznych, numizmatycznych, historycznych oraz posiadanych dzieł sztuki ukazujemy dzieciom i młodzieży zmiany kulturowe i cywilizacyjne naszego regionu. Metoda prowadzenia warsztatów jest urozmaicona: wykład połączony z projekcją filmu, prezentacją muzealiów i bezpośrednim do nich dostępem, zajęcia praktyczne np. wyrób ozdób choinkowych, malowanie pisanek czy też własnoręczne wykonanie palmy wielkanocnej czy ozdoby na choinkę.

Na lekcjach o tematyce plastycznej, zaproszeni artyści wprowadzają dzieci
i młodzież w tajniki technik malarskich i graficznych, połączone z próbami ich wykonania. Inną formą działalności edukacyjnej są imprezy o charakterze poznawczo – zabawowym. Ogromnym powodzeniem cieszą się organizowane od wielu lat „Muzealne Spotkania Mikołajkowe”, podczas których Mikołaj oprowadza dzieci po wystawach, często specjalnie przygotowanych na tę okoliczność, a następnie spotykają się na wspólnym śpiewaniu kolęd
i rozdaniu prezentów.

We własnej pracowni konserwatorskiej dokonujemy podstawowych zabiegów
i czynności konserwatorskich obiektów pochodzących z naszych zbiorów, dzięki czemu możemy udostępniać coraz więcej własnych muzealiów. Pracownia przygotowała m.in. do ekspozycji 6 muzealiów drewnianych polichromowanych, poddano zbiegom konserwatorskim misę żelazna ze Starej Łomży. Wykonujemy też prace konserwatorskie na rzecz innych instytucji dla Regionalnej Izby Historycznej w Zambrowie – zbiegi konserwatorskie przy 10 sztukach broni zabytkowej, poddano zbiegom konserwatorskim 16 zespołów obiektów archeologicznych pochodzących z badań z prezbiterium katedry.

W 2005 roku Muzeum otrzymało w użyczenie budynek po Gimnazjum Publicznym przy ul. Dwornej 22 w Łomży. W związku z powyższym prowadzone są w tym obiekcie prace dokumentacyjno – inwentaryzacyjne, prace projektowe dotyczące zabezpieczenia, zagospodarowania i adaptacji budynku na cele muzealne. Do końca marca 2007 roku została opracowana dokumentacja techniczna dotycząca remontu i adaptacji budynku na cele muzealne. Realizacja prac wynikających z dokumentacji uzależniona będzie od możliwości pozyskania środków finansowych przez Urząd Miasta.

W ramach prac adaptacyjnych rozpoczęliśmy wyposażania pracowni merytorycznych w odpowiednie meble służące do właściwego przechowywania kart ewidencyjnych, ksiąg inwentarzowych i innych materiałów nieodzownych do prac dokumentacyjnych i ewidencyjnych – meble zostały wykonane w pracowniach działu sztuki i rzemiosła, historii i etnografii.

 

Edukacja i promocja

W związku z przejęciem nowego budynku, przeprowadzką do pomieszczeń, które będą dopiero adaptowane na cele muzealne (pomieszczenia magazynowe, pracownie, sale wystaw czasowych i stałych) w roku 2008 nie realizowaliśmy, w tym budynku wystaw czasowych oprócz 4 wystaw edukacyjnych w holu muzeum - „Stoi w kącie stary piec, będzie nas od zimna strzec”, Kraina Wikingów 1000 lat później, Moje miasto i Szlakiem grodzisk ziemi Łomżyńskiej.

Prowadzone były zajęcia w Klubie Młodego Archeologa „Łowca”

W budynku Muzeum, przy ul. Giełczyńskiej, przygotowaliśmy salę edukacyjną ( stoły , krzesła , zestaw multimedialny, ekran, wysłonięcie okien) w której realizowane były następujące tematy zajęć i warsztatów muzealnych jako forma działalności edukacyjnej
i ochrony dziedzictwa kulturowego:

I . Z historii Łomży i regionu

1. Stara Łomża w świetle wykopalisk

2. Wykopaliska na terenie obecnej Łomży

3. X wieków Łomży

4. Wrzesień 1939 na Ziemi Łomżyńskiej

 

 

II. Twórczość ludowa i zwyczaje Kurpiowszczyzny

1. Spotkania z twórcami ludowymi bursztyniarz, wycinankarka

2. Zwyczaje wielkanocne na Kurpiach

3. Pisanki – tradycyjne techniki zdobienia jaj

4. Obrzędowość rodzinna na Kurpiach

 

 

III. Edukacja plastyczna

1. Techniki malarskie i graficzne z wykorzystaniem zbiorów własnych

2. Tradycyjne ozdoby choinkowe (projektowanie i wykonywanie)

 

IV. Gra edukacyjna – Dawne dzieje

Gra ma tematykę historyczną, odkrywającą najdawniejsze, piastowskie dzieje Polski.

 

V. Powroty do przeszłości-czyli spotkania z archeologia eksperymentalną

1. Nie chleb, a podpłomyki - przygotowywanie pożywienia we wczesnym średniowieczu, rozcieranie zboża na oryginalnych kamiennych żarnach nieckowatych, przygotowanie ciasta, formowanie podpłomyków, pieczenie na ognisku

2. Paciorki, paciorki – rodzaje ozdób noszonych w pierwszych wiekach naszej ery, pokaz wybranych , oryginalnych zabytków, formowanie przez uczniów z modeliny paciorków wzorowanych na paciorkach szklanych, prezentacja rekonstrukcji stroju

3. Wszystko z drucików – metale do wyrobu ozdób, pokaz wybranych zabytków, formowanie z miedzianego drutu pierścionków , zawieszek, bransolet

4. Garnki, miski, kubki – różnorodne zastosowanie gliny, pokaz naczyń z różnych epok archeologicznych, lepienie i zdobienie garnków, misek, kubków.

5. Paski i krajki – surowce do wykonywania tkanin, tkanie pasków i krajek przy użyciu deseczki tkackiej, prezentacja rekonstrukcji stroju

 

Cykl edukacyjny „Powroty do przeszłości„ zakończył IV festynem archeologiczny

” Wikingowie” w dniu 15.06.2008 roku na placu muzealnym.

Zostały przeprowadzone 23 zajęcia muzealna dla 657 uczniów oraz 4 warsztaty zakresu twórczości ludowej dla 200 osób.

W 2008 roku powiększyliśmy muzealne kolekcje: bursztynu z dorzecza Narwi zakup bryłek bursztynowych - surowca, wyrobów starych, wyrobów nowych robionych w oparciu o stare wzory i wyrobów współczesnych do dwóch ostatnich bursztyniarzy na Kurpiach Zdzisława Bziukiewicza z Wachu i Tadeusza Konopki z Kadzidła – , lamp naftowych i pater do planowanej wystawy stałej , muzealiów z etnografii – głównie strój , tkaniny i wycinanki oraz historii Łomży i regionu.

Dzięki wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Urzędu Marszałkowskiego w Białymstoku, w roku 2008 muzeum przeznaczyło na zakupu muzealiów kwotę prawie 68 tysięcy złotych. W zbiorach muzeum przybyło w 2008 roku 1115 muzealiów w tym 529 z zakupów i 586 to dary. Ogólna liczba muzealiów zgromadzonych w Muzeum Północno-Mazowieckim wynosi 27 457.

 

W 2007 roku został zainstalowany sieciowy program inwentaryzacyjny Musset Niebieski na 5 stanowisk, do końca 2007 roku zostało wpisanych do niego 6000 pozycji. W roku 2008 praca ta była kontynuowana i osiągnie ponad koniec roku 8000 tys. pozycji. W 2008 roku zainstalowaliśmy programy Musnet Biały w komputerze w Skansenie Kurpiowskim w Nowogrodzie i Galerii Sztuki Współczesnej w Łomży. Koszt jednego stanowiska to kwota 7500 zł (licencja 4900 zł., instalacja oprogramowania 1200 zł., szkolenie 1400 zł.) – dwa stanowiska to kwota 15000 zł. Do tego konieczny był także zakup 2 komputerów ,do Skansenu i Galerii, które muszą posiadać określone parametry aby mogły współpracować z systemem - drukarka, skaner. Zakupy te były możliwe dzięki wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Do systemu komputerowej ewidencji muzealiów Musnet wprowadzono 7749 numerów inwentarzowych.

W roku 2008 kontynuowaliśmy inwentaryzacji zdawczo-odbiorczą w dziale archeologii- zakończono inwentaryzację pomocy naukowych, wykonaliśmy skontrum w dziale bursztynu.

W roku 2008 Muzeum Północno-Mazowieckie obchodziło jubileusz 60 lecia . Muzeum zostało otwarte dla zwiedzających 14 marca 1948 r. Z tej okazji zorganizowaliśmy wystawę czasową w Galerii Sztuki Współczesnej, wydaliśmy stosowną publikację „Księga Pamiątkowa Muzeum w Łomży 1948-2008” oraz zorganizowaliśmy obchody jubileuszu w październiku 2008 r. Czworo pracowników Muzeum zostało odznaczonych odznakami „Zasłużony dla Kultury polskiej”. Wydarzenia te zostały wsparte finansowo przez Przedsiębiorstwo Ochrony „Purzeczko” i Urząd Miasta.

Jubileusz Muzeum był częścią obchodów 590 rocznicy nadania praw miejskich Łomży. Muzeum włączyło się w te obchody realizując kolejny festyn „Powroty do przeszłości” w dniu 15.06. 2008r. , dzień wcześniej otworzyliśmy wystawę , (też w pomieszczeniach Galerii) zorganizowaną z okazji 590 rocznicy . Integralną częścią tej wystawy było wydawnictwo pt. „Był taki dzień …” kalendarium z życia miasta, dofinansowane przez Urząd Miasta i sponsorów. Wystawę fotograficzna prezentującą miasto Łomża muzeum przygotowało i zaprezentowało w Warszawie w związku z 50 leciem Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Łomżyńskiej.

W pracowni fotograficznej wykonano 3970 zdjęć w tym ok. 850 fotografii do kart ewidencyjnych.

W ramach obchodów Międzynarodowego Dnia Muzeów zorganizowaliśmy spotkanie Oddziału Podlaskiego Stowarzyszenia Muzealników Polskich w Muzeum Fortecznym w Piątnicy. W maju też odbyła się kolejna edycja Nagrody Bursztynowego Kierca – w roku bieżącym laureatami zostali prof. Jan Święch z Krakowa i Janusz Fudala kolekcjoner żywic kopalnych ze Stanów Zjednoczonych.

31 sierpnia, w związku z obchodami Urodzin Województwa Podlaskiego, muzeum zorganizowało w Nowogrodzie Sesję historyczna pt. Z przeszłości Nowogrodu.

W dniach 17-26 września w Skansenie w Nowogrodzie w ramach Projektu Polsko-Niemiecko - Litewskiego gościliśmy młodzież z tych krajów realizującą temat „ Zachowajmy przeszłość dla przyszłości”.

Muzeum było współorganizatorem konferencji „Na wschodnich rubieżach państwa Piastów , z archeologami szlakiem grodzisk” która miała miejsce 6 listopada w Starostwie Łomżyńskim.

W listopadzie Uchwałą Zarządu Województwa Podlaskiego Muzeum zostało odznaczone „Odznaka Honorową Województwa Podlaskiego”

Zakupione zostały wagi do pracowni bursztynu i pracowni numizmatycznej, zakupiono małą frezarkę i piłę do pracowni konserwatorskiej w Muzeum i dwie wiertaki do stolarni w Nowogrodzie oraz pralkę automatyczną i odkurzacze do muzeum i skansenu.

W związku z awarią zasilania głównego został przeprowadzony remont rozdzielni zasilania głównego w budynku muzeum przy ul. Dwornej 22c.

 

 

 

 

Wystawy czasowe jako prezentacje dorobku kultury polskiej i regionalne

w Galerii Sztuki Współczesnej ul Długa 13

 

1. „Czego się boimy” wystawa poplenerowa styczeń – luty 2008 r.

2. Wystawa z okazji 60 Muzeum Północno- Mazowieckiego w Łomży – marzec-kwiecień

3. Wystawa malarstwa Iwiny Sielskiej Łomża - maj

4. Wystawa z okazji 590 rocznicy nadania praw miejskich Łomży – czerwiec - sierpień

5. Wystawa rzeźb Jana Tutaja Kraków - wrzesień

6. „Linia” wystawa rysunku pedagogów Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie – październik – listopad

7. Wystawa kart bożonarodzeniowych z zbioru Zdzisława Kalinko - grudzień

8. Wystawa malarstwa Henryka Osickiego - grudzień

 

 

Realizacja wystaw związana jest z kosztami transportu, aranżacji, zakupu materiałów, wykonaniem druków – zaproszenia, katalogi, afisze i honoraria autorskie .

 

 

 

Skansen Kurpiowski im. Adama Chętnika w Nowogrodzie – Oddział Muzeum Północno - Mazowieckiego w Łomży

Jeden z dwóch najstarszych muzeów budownictwa ludowego w Polsce, utworzony w 1927 roku. Zgromadzone na terenie Skansenu unikalne obiekty architektury drewnianej wraz
z wyposażeniem dokumentują szybko zanikającą kulturę tradycyjną tego regionu. Maja one wartość nie tylko naukową i historyczną ale również poznawczą. Co roku przyjeżdżają tu tysiące turystów, ciekawych nie tylko oryginalnej kultury kurpiowskiej, lecz także zauroczonych niepowtarzalnym pięknem tego miejsca. Zdaniem wielu z nich Skansen Kurpiowski w Nowogrodzie jest jednym z najpiękniejszych skansenów nie tylko w Polsce, ale i w Europie.

 

Zakres i terminy wykonania prac

 

„Skansenowskie Spotkania” z okazji Dnia Dziecka impreza pt. „Raz, dwa, trzy – teraz ty. Dzieci dzieciom” - 1 czerwiec.

Impreza folklorystyczna o zasięgu ponadlokalnym, organizowana w związku
z Dniem Dziecka, zorganizowana wspólnie z Urzędem Miasta w Nowogrodzie. Skierowana była do szerokiego grona odbiorców, a zwłaszcza do dzieci i młodzieży. Program tej imprezy podkreślał bogactwo tradycyjnej kultury, poprzez występy kapel kurpiowskich i zespołów śpiewaczych podtrzymujących lokalny folklor i gwarę , a także poprzez pokazy twórców ludowych (wycinankarek, plecionkarzy, garncarzy, rzeźbiarzy, bursztyniarzy, kowali oraz koronczarek i hafciarek), prezentujących unikalne zawody i umiejętności.

 

 

 

„Niedziela na św. Rocha” – 17 sierpień .

Impreza ponadregionalna mająca na celu przybliżenie społeczności lokalnej , a także turystom, tradycyjnej kultury kurpiowskiej poprzez ukazanie jej w kontekście innego regionu etnograficznego , różniącego się strojem, gwarą, folklorem, sztuką czy instrumentami muzycznymi. W roku bieżącym obok kapeli kurpiowskiej wystąpiła Kapela „Jędrusie’ z Jędrzejowa - kieleckie. Odbyły się też pokazy autentycznej wytwórczości ludowej, z próbami wykonanie niektórych czynności przez uczestników imprezy. Proponowaliśmy także widzom zapoznanie się z autentyczną kuchnią kurpiowską, serwując tradycyjne potrawy takie jak „pampuchy”, piwo jałowcowe, prawdziwy chleb wiejski, z miodem pszczelim oraz mlekiem prosto od krowy. Odbywały się na terenie Skansenu także tradycyjne gry i zabawy zręcznościowe, które są adresowane nie tylko do dzieci ale
i dorosłych. Impreza zorganizowana przy pomocy finansowej Urzędu Marszałkowskiego w Białymstoku i Starostwa Łomżyńskiego.

Współorganizacja XV Jubileuszowych Ogólnopolskich Dni kultury Kurpiowskiej w Nowogrodzie.

Pomoc w organizacji II Pleneru Malarskiego Nowogród 2008 zorganizowanego przez Klub Garnizonowy w Łomży.

Przeprowadzenie dwutygodniowych praktyk muzealnych dla 5 studentów II roku Katedry Etnologii i Antropologii Uniwersytetu Wrocławskiego.

 

1. Wykonano nową aranżację wystaw stałych - ekspozycja w stodole z Wejdy oraz
w spichlerzach z Kadzidła i Dylewa

1. Prezentowane były pokazy wytwórczości ludowej z zakresu wycinankarstwa, garncarstwa, plecionkarstwa, kowalstwa i rzeźby, lekcje muzealne na temat obrzędowości rodzinnej i dorocznej na Kurpiach – maj – październik- 5 lekcji – 140 uczestników

1. Odbyło się pięć spotkań w „Salonu pod gontem. Wieczorów sztuki i nauki” – cały rok, spotkania odbywają się w salonie dworku z Brzózek.

2. Zajęcia muzealne na temat obrzędowości rodzinnej i dorocznej na Kurpiach

3. Warsztaty muzealne wytwórczości ludowej z udziałem twórców ludowych – cztery warsztaty 200 uczestników

 

Wykonano następujące prace remontowo – konserwatorskie:

1. Wymiana podłogi w alkierzu oraz wylepienie i pomalowanie wnętrz chaty z Baranowa

2. Kontynuacja remontu sztachetowego płotu zewnętrznego Skansenu i płotu przy leśniczówce na Placu Bartnym

3. Remont studni z Brańszczyka k. dworu z Brzózek oraz studni koło spichlerza z Cięćka

4. Remont dworu z Brzózek: wykonanie nowych szczytów w dachu

5. Wykonanie gontów i nowego pokrycia gontowego na chałupie z Myszyńca Starego

6. Konserwacja zewnętrzną chałupy z Myszyńca Starego

7. Wymaniana 4 lamp oświetleniowych na Placu Ziemowita obok dworu z Brzózek

8. Remont pieców kaflowych w dworze z Brzózek i chałupie z Łysych

9. Remont bram wjazdowych na teren skansenu od ulicy Zamkowej i przy chałupie z Baranowa

10. Prace konserwacyjne w altanie na placu bartnym i wykonanie grzybków pod posadowienie spichrza z Cięćka

11. Konserwacja dwóch odrzynków pni bartnych na placu bartnym

12. Konserwacja i remont kapliczki „Na cztery strony świata” – na Wzgórzu Ziemowita

13. Wykonanie dokumentacji co i sanitarnej w stolarni w Nowogrodzie.

14. Remont generalny ciągnika Zetor

 

 

Terminy realizacji prac remontowo – konserwatorskich uzależnione są od możliwości zakupu drewna ( w roku 2008 zakupiliśmy i przetarliśmy 30 metrów dłużycy ), środków konserwujących itp. oraz od warunków klimatycznych które zdecydowanie wpływają na możliwości prowadzenia prac na otwartym terenie i w drewnianych obiektach zabytkowych. Prace te wykonujemy w miesiącach od kwietnia do października. Muzeum w ciągu 2008 r. odwiedziło prawie 40 tysięcy zwiedzających